Kronoloji – Chronology
Çanakkale Savaşları Kronoloji 1915
The Gallipoli Campaign Chronology 1915
11 Ocak 1915 Amiral Carden’in, Bahriye Nezareti’ne Çanakkale Boğazı’na Taarruz İçin Hazırlattığı Planı Sunması
11 January 1915 Amiral Carden revealed his plan for the opening of the straits.
15 Ocak 1915 Saphir Adındaki Fransız Denizaltı Gemisinin Köseburnu Önünde Batırılması.
15 January 1915 French submarine Sapphire was destroyed at Koseburnu.
15 Ocak 1915 Çanakkale Boğazı’na Taarruz İçin Hazırlanmış Planın Uygun Olduğunun Amiral Carden’e Bildirilmesi
15 January 1915 Admiralty approved Carden’s plan.
28 Ocak 1915 Savaş Komitesinin Bugünkü Toplantısında Çanakkale Boğazı’nın Yalnız Donanmayla Zorlanmasına Karar Verilmesi 19 Şubat 1915’in Taarruz Tarihi Olarak Saptanması
28 January 1915 The War Council agreed on to force the Dardanelles by ships only and 19 February was decided as the beginning of the assault.
1 Şubat 1915 Mustafa Kemal’in Tekirdağ’da Göreve Başlaması
1 February 1915 Mustafa Kemal commenced his duty in Tekirdag.
17 Şubat 1915 Barbaros ve Turgut Reis Muharebe Gemilerinin, Savunmaya Katılmak Üzere Nara’ya Gelmesi
17 February 1915 Turkish battleships Barbaros and Turgut Reis arrived at Nara to reinforce the defences.
18 Şubat 1915 Başkomutan Vekili’nin Denetleme İçin Çanakkale’ye Gelmesi
18 February 1915 Enver Pasha arrived at Canakkale for inspection.
19 Şubat 1915 Birleşik Filo’nun Çanakkale Boğazı Giriş Tabyalarına Tarruz ve Muharebeleri.
19 February 1915 Allied Armada’s attack to the Turkish forts on the entrance of the Strait.
19 Şubat 1915 İtilaf Devletleri donanmasının Çanakkale Boğazına ikinci büyük saldırısı.
19 February 1915 Allied Armada’s second attack to the Dardanelles.
23 Şubat 1915 19. Tümen Kuruluşuna 6. Kolordu’dan Verilen 72. Piyade Alayı’nın Eceabat’a Gelmesi
23 February 1915 72nd Infantry Division’s arrival to Eceabat.
25 Şubat 1915 19. Tümen Komutanı, Karargahı, 57. Piyade Alayı, Dağ Bataryası, Sıhhiye Bölüğü, Seyyar Hastane Ekmekçi Müfrezesi’nin, Tekirdağ’dan Eceabat’a Gelmesi.
25 February 1915 Commander of 19th Division, 57th Infantry Division, mountain artillery, medical corps, mobile hospital and hospital service platoon arrived at Eceabat.
25 Şubat 1915 Çanakkale Müstahkem Mevkii Karargahı’nın Hacıpaşa Çiftliği’ne Yer Değiştirmesi.
25 February 1915 Headquarters of Canakkale fortifications settled in Hacipasha farm.
25 Şubat 1915 Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı’nın, 19. Tümen Komutanı’nı Eceabat Bölgesi Komutanlığına Atanması.
25 February 1915 The Commander of the Headquarters of Canakkale fortification assigned the Commander of the 19th Division to Eceabat area.
25 Şubat 1915 Mustaf Kemal’in 19. Tümen Komutanlığı’na atanması.
25 February 1915 Mustafa Kemal became the commander of 19th Division.
25 Şubat 1915 Birleşik Filo’nun, Giriş Tabyalarındaki Topları Tahrip Etmesi ve Boğaz’a Girmeye Başlaması.
25 February 1915 The Allied Fleet destroyed the forts on the entrance of the strait and commenced to force the Dardanelles.
26 Şubat 1915 Değirmendurnu – Çanakkale Feneri Arasında 10. Mayın Hattı’nın Kurulması.
26 February 1915 10th mine line was laid between Degirmenburnu and the lighthouse.
26 Şubat 1915 Seddülbahir ve Kumkale’ye Yapılan Çıkarma.
26 February 1915 Landings on Helles and Kumkale
1 Mart 1915 Venizelos’un, Gelibolu Yarımadası’nda 3 Tümen Çıkarılmasını Önermesi.
1 March 1915 Venizelos proposed to land the 3rd Division on the Gallipoli Peninsula
2 Mart 1915 General Liman Von Sanders’in Çanakkale’deki Osmanlı Kara Kuvvetleri Başkomutanlığına atanması.
2 March 1915 General Liman von Sanders became the commander in chief of the Ottoman Army in Canakkale
4 Mart 1915 İngiltere, Fransa ve Rusya arasında Boğazlar’ın taksimini öngören ‘İstanbul Antlaşması’ nın imzalanması. 3. Avustralya Tugayı’nın, Mondros Limanı’na Gelmesi.
4 March 1915 Britain, France and Russia signed “Istanbul Treaty” which anticipated the division of the straits. 3rd Australian Brigade arrived at Mondros.
5-6 Mart 1915 Çamkoyu Batısından Queen Elizabeth Muharebe Gemisinin Merkez Tahkimatını Aşırma Biçiminde Bombardımanı.
5-6 March 1915 Queen Elizabeth bombarded the central forts.
7-8 Mart 1915 Nusret Mayın Gemisi’nin, elde kalan son 26 mayınla Boğaz girişindeki Karanlık Koy’a mayın döşemesi.
7-8 March 1915 Nusret Minelayer ship lays last 26 mine at Karanlik Cove at the head entrance of the straights.
11 Mart 1915 Sir Ian Hamilton’un, Akdeniz Bağlaşık Kuvveti Komutanlığı’na Atanması.
11 March 1915 Sir Ian Hamilton became the commander of the Mediterranean Expeditionary Forces
12 Mart 1915 11. Tümen’in Ezine, Bayramiç Bölgesine Gelmesi.
12 March 1915 11th Division came to Bayramich region
12 Mart 1915 İngiliz Deniz Piyade Tümeni’nin Artanının Limni Adasına Gelmesi.
12 March 1915 British Marines Division arrived at the island of Limni
13 Mart 1915 Kitchener’in, Hamilton’a Kara Kuvvetlerinin Kullanılması Konusunda Yönerge Vermesi.
13 March 1915 Kitchener directed Hamilton about the necessity of the army
15 Mart 1915 General d’Amade Emrindeki Fransız Doğu Sefer Kuvveti’nin Mondros Limanı’na Gelmesi.
15 March 1915 French Eastern Mediterranean Expeditionary Force commanded by General d’Amade arrived at the Mondros Harbour
16 Mart 1915 Amerika Büyük Elçisi, Adliye Nazırı, Avusturya Askeri Ateşesi’nin Çanakkale’ye Gelmesi.
16 March 1915 Ambassador of USA, Minister of Law and Military Attaché of Austria came to Canakkale.
16 Mart 1915 Amiral Carden’in Sağlık Nedeniyle Görevinden Ayrılması.
16 March 1915 Admiral Carden retired because of his ill health
17 Mart 1915 Amiral de Robeck’in, Birleşik Filo Komutanlığı Görevine Başlaması.
17 March 1915 Admiral de Robeck became the commander of the Allied Fleet.
18 Mart 1915 Çanakkale Boğazı Muharebesi, İtilaf devletleri donanması yaklaşık 30 savaş gemisiyle savaşın en geniş kapsamlı saldırısını başlattı. Altı büyük gemiden Bouvet, Irresistible ve Ocean zırhlıları batırıldı, üçü ise kullanılmaz duruma geldi. Çanakkale Boğazı’nı denizden geçme girişimi Türk deniz ve kara savunması karşısında başarısızlığa uğradı.
18 March 1915 Allied Fleet attacked the Dardanelles with 30 battleships. French Bouvet, British Irresistible and Ocean were sunk, three other ships were seriously damaged. The naval attack failed to destroy the Turkish defence. The allies failed to open the strait.
23 Mart 1915 Alman general Liman Vona Sanders 5. Ordu Komutanlığı’na getirildi. Bu ordunun ihtiyatını oluşturacak 19. Tümen’in komutanlığına ise Kurmay Yarbay Mustafa Kemal getirildi.
23 March 1915 German General Liman von Sanders became the commander of 5th Army. Mustafa Kemal appointed the commander of 19th Division, which was reinforcing 5th Army.
24 Mart 1915 General Hamilton’un Birliklerini Düzenlemek Üzere Mısır’a Hareket Etmesi.
24 March 1915 General Hamilton departed for Egypt to organise the troops.
25 Mart 1915 9. Tümen Komutanı’nın, Eceabat Bölgesi Komutanlığı’nı 19. Tümen Komutanı’ndan Devralması.
25 March 1915 Commander of 9th Division took the commander-post of Eceabat.
26 Mart 1915 5. Ordu Komutanı’nın Gelibolu’ya Gelerek Göreve Başlaması.
26 March 1915 5th Army Commander arrived at Gallipoli and commenced to work.
27 Mart 1915 Churchill’in, Birlikte Harekata Karar Verildiğini Amiral de Robeck’e Bildirmesi.
27 March 1915 Churchill informed de Robeck about the decision on the combined attack.
28 Mart 1915 Tengerdere – Domuzdere Arasında Boğaz’ın Ortasına Doğru 19 Mayından Oluşan Son Mayın Hattının Kurulması.
28 March 1915 The last mine line was laid between Tengerdere and Domuzdere
31 Mart 1915 – 1 Nisan 1915 Bu Mayın Hattına Paralel Olarak, Boğaz Doğrultusunda 10 Mayının Uzatılması.
31 March – 1 April 1915 Ten mines were laid parallel to this mine line.
31 Mart 1915 3. Tümen’in Muharip Birlikleriyle Erenköy’e Gelmesi.
31 March 1915 Third Division was positioned at Erenkoy
1 Nisan 1915 General Weber’in Kalvert Çiftliği’nde Mürettep Kolordu Komutanlığı Görevine Başlaması.
1 April 1915 General Weber began to command the Army Corps positioned in Kalvert farm
10 Nisan 1915 General Hamilton’un Mondros’a Gelmesi.
10 April 1915 General Hamilton returned to Mondros
10 Nisan 1915 Avustralya Tümeni’nin Büyük Kısmının, Mondros’a Gelmesi.
10 April 1915 Arrival of the Australian troops at Mondros
16 Nisan 1915 Demirhisar torpidobotunun kendini karaya oturtup batması.
16 April 1915 Turkish torpedo boat Demirhisar grounded and sank.
17 Nisan 1915 E-15 İngiliz Denizaltı Gemisinin, Boğaz’da Hasara Uğratılıp Karaya Oturtulması.
17 April 1915 British submarine E-15 was damaged and grounded
18-19 Nisan 1915 İngilizlerin, Torpido Atarak E-15 Denizaltı Gemisini Batırmaları.
18-19 April 1915 The British torpedoed E-15 and destroyed it
25 Nisan 1915 İtilaf güçlerinin en geniş kapsamlı ilk çıkarması.
25 April 1915 The Allies began extended landings
27 Nisan 1915 İngiliz denizaltı gemilerinin Marmara’da denizaltı savaşına başlamaları ve Barbaros zırhlısının bir denizaltı tarafından batırılması.
27 April 1915 The Allies began submarine wars under the Sea of Marmara. A British submarine destroyed Turkish cruiser Barbaros
28 Nisan 1915 Birinci Kirte muharebesi.
28 April 1915 First Battle of Krithia
30 Nisan 1915 Sultanhisar torpidobotunun E-2 İngiliz denizaltı gemisini batırması.
30 April 1915 Turkish torpedo boat Sultanhisar destroyed British submarine E-2.
6-8 Mayıs 1915 İkinci Kirte muharebesi
6-8 May 1915 Second Battle of Krithia
12 Mayıs 1915 Muavenet-i Milliye torpidobotunun İngiliz Goliath zırhlısını torpilleyerek batırması.
12 May 1915 Turkish torpedo boat Muavenet-i Milliye destroyed British battleship Goliath
14 Mayıs 1915 Churchill ve Amiral Fisher istifa ettiler.
14 May 1915 Churchill and Admiral Fisher resigned
19 Mayıs 1915 Liman Von Sanders’in 42 bin kişilik bir kuvvetle Arıburnu çıkarma noktasındaki Anzaklar’a yönelik başarısız saldırısı. Türkler 10 bin kayıp vererek geri çekildi.
19 May 1915 Liman von Sanders attacked the Anzacs with 42.000 men. He failed and lost 10.000 soldiers. The attack ended with the Turks’ withdrawal
25 Mayıs 1915 Alman U-21 denizaltı gemisinin İngiliz Trumph zırhlısını batırışı. Aynı denizaltı gemisinin önünde Majestic İngiliz zırhlısını batırışı
25 May 1915 German submarine U-21 destroyed British Triumph. Same submarine destroyed Majestic too.
1 Haziran 1915 Mustafa Kemal’in Albaylığa yükseltilmesi.
1 June 1915 Mustafa Kemal became colonel
4-6 Haziran 1915 Üçüncü Kirte muhaberesi.
4-6 June 1915 Third Battle of Krithia
21 Haziran 1915 Kerevizdere muharebesi.
21 June 1915 The Battle of Kerevizdere
4 Temmuz 1915 Atatürk’ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey’le beraber Cesarettepesi’ndeki 18.Alay’a ait siperleri gezmesi ve buradaki mevzilerin kuvvetlendirilmesi için bazı direktifler vermesi, düşmanın taarruzu halinde uygulanacak hareket hakkında komutanlarla görüşmesi.
4 July 1915 Mustafa Kemal and Chief of Staff Izzettin Calislar inspected the trenches of 18th Regiment, gave directive for reinforcements, and discussed the defence plans against new attacks.
10 Temmuz 1915 Tasir-i Efkar gazetesi muhabirlerinden Ferit Bey’in, 19.Tümen Karargahı’nda Atatürk’ü ziyareti.
10 July 1915 Ferit Bey, correspondent of Tasvir-i Efkar visited Mustafa Kemal
13 Temmuz 1915 İngiliz ve Fransızların, Seddülbahir’e yeni bir taarruzu, ancak yedekteki birliklerin ileri sürülmesiyle önlenebilmesi.
13 July 1915 The British and the French attacked Helles. Turkish reinforcements defeated them.
16 Temmuz 1915 Gazeteci, yazar ve şairlerden oluşan bir edebi hayatin, harp alanını ziyaret etmek üzere, İstanbul’dan Çanakkale’e gelişi. (Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Ahmet Ağaoğlu, Ali Canip (Yöntem), Ömer Seyfettin, Mehmet Emin (Yurdakul), İbrahim Alaettin (Gövsa), Hakkı Süha (Gezgin), Enis Behiç (Koryürek)’in de içinde bulunduğu heyet, Çanakkale cephesine gelerek 5.Ordu ve 3.Kolordu Karargahlarını ziyaret etmiş, Arıburnu ve Seddülbahir harp bölgelerini gezmiştir. Heyet, Cesarettepesi’ne giden yolun düşman kontrolünde ve tehlikeli oluşu nedeniyle Atatürk’ü ziyaret edememiş ancak telefonla konuşarak başarılarını kutlamıştır.
16 July 1915 A group of Turkish journalists and writers came to Canakkale. They visited the trenches, but could not interviewed with Mustafa Kemal due to dangerous conditions but congratulated him on his victory over the phone.
17 Temmuz 1915 Gelibolu Mutasarrıfı Süreyya (Yiğit) Bey’le Maydos (Eceabat) Kaymakamı Rahmi Bey’in, 19.Tümen Karargahı’nda Atatürk’ü ziyareti ve geceyi karargahta geçirmeleri.
17 July 1915 Head official of Eceabat Rahmi Bey visited Mustafa Kemal and spent the night in the Head Quarters.
19 Temmuz 1915 Atatürk’ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey’le beraber, öğleden sonra, 3.Kolordu Karargahı’nın bulunduğu Kemalyeri’ne gelerek Veliaht Yusuf İzzettin Efendi’yi karşılama töreninde bulunması, akşam yemeğini Kemalyeri’nde yemesi, tekrar 19.Tümen Karargahı’na dönüşü.
19 July 1915 Mustafa Kemal and his Chief of Staff Izettin Calislar welcomed the heir apparent Yusuf Izzettin.
28 Temmuz 1915 Atatürk’ün Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey’le beraber 27.ve 57. Alay cephelerini gezmesi.
28 July 1915 Mustafa Kemal and his Chief of Staff Izettin Calislar inspected the fronts of 27th and 57th Divisions.
30 Temmuz 1915 3.Kolordu Komutanı Esat (Bülkat) Paşa’nın, Kurmay Başkanı Fahrettin (Altay) Bey’le beraber 19.Tümen Karargahı’na gelerek Atatürk’ü ziyareti
30 July 1915 Commander of the 3rd Army Esat Pasha and his Chief of Staff Fahrettin Bey visited Mustafa Kemal.
6-7 Ağustos 1915 İngilizler’in Suvla Limanı çıkarması ve 1 nci Anafartalar savaşının kazanılması.
6-7 August 1915 Landing on Suvla Bay and Turkish victory of 1st Battle of Anafarta.
8-9 Ağustos 1915 İtilaf Güçlerinin Seddülbahir’i boşaltmaları.
8-9 August 1915 The Allies evacuated Helles
10 Ağustos 1915 Türklerin Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal öncülüğünde geniş kapsamlı Conkbayırı taarruzu.
10 August 1915 The Turks commanded by Mustafa Kemal attacked to Conkbayiri
14 Ağustos 1915 Mariot adlı Fransız denizaltı gemisinin ağlara takılıp batması
14 August 1915 Sinking of French submarine Mariot
17 Ağustos 1915 Kireçtepe savaşının kazanılması
17 August 1915 The Turks won the Battle of Kirectepe
21 Ağustos 1915 2 nci Anafartalar savaşının kazanılması
21 August 1915 Second Battle of Anafarta (Suvla)
1 Eylül 1915 Mustafa Kemal’e, Anafartalar Grubu Komutanlığı’ndaki üstün başarılar nedeniyle “Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası” verilişi.
1 September 1915 Because of his successes in Suvla, Mustafa Kemal was awarded with a silver medal.
2 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in, Çanakkale Savaşlarında yaralanan ve sakatlanan Osmanlı askerleri için para toplayarak gönderen -Almanya’nın İstanbul Elçiliği görevlilerinden- Dr.Ernest Jackh’a teşekkür mektubu :”…Kaderin savurduğu her haşin darbeye bizimle katlanmakla kalmayıp bundan doğan ıstırapları da hafifletmek için akla gelen her yardımı esirgemeyen siz sadık dosta, Fevzi (Çakmak) Bey de selamlarını ve teşekkürlerini yollar.”
2 September 1915 Mustafa Kemal wrote a letter to Dr. Ernest Jack, a German diplomat in Istanbul who collected donations for the Ottoman soldiers, wounded in the Dardanelles.
2 Eylül 1915 Atatürk’ün komuta ettiği Anafartalar Grubu Komutanlığı’nın Kurmay Başkanı Binbaşı İzzettin (Çalışlar) Bey’in, 16.Kolordu Kurmay Başkanlığı’na atanması.
2 September 1915 Mustafa Kemal’s chief of Staff Major Izzettin Calislar became the Chief Staff of 16th Army Corps.
4 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in, Anafartalar’da 4.ve 8.Tümen cephelerine giderek incelemelerde bulunması. Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın, 5.Ordu Komutanı Liman von Sanders’in -Anafartalar Grubu’ndaki yeni düzenleme ile ilgili- 29 Ağustos 1915 tarihli önerisine cevabı :”Anafartalar Grubu’nun devamını, bu grup içindeki tümenlerin şimdilik yalnız 2.ve 15.Kolorduları oluşturmasını ve Gruğ Komutanlığı’nın 16.Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Bey tarafından yapılmasını, yüksek öneriniz üzerine uyarınca uygun gördüm.”
4 September 1915 Mustafa Kemal inspected 4th and 8th Divisions in Suvla. Enver Pasha’s reply to Liman von Sanders about reorganisations in the Suvla Group, “…I approve your suggestion about Mustafa Kemal’s command of 16th Army corps…”
6 Eylül 1915 Bulgaristan’ın Türkiye ve Almanya’nın yanında savaşa katılması.
6 September 1915 Bulgaria sided with the Central Powers
14 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in Bulgar Generali Petroff’un eşi Sultane Petroff’a Çanakkale’den Fransızca mektubu: “…Düşman kuvvetlerine karşı kendi istediğimiz şekilde karşı koyduk ve daha önce Arıburnu’nda benim karşımda hezimete uğrayan düşman kuvvetleri, aradan aylar geçtikten sonra bu defa da Anafartalar’da tam anlamıyla felç oldular. Generalimin, muhtemelen bunlardan haberi vardır; ama olan biteni doğrudan benden öğrenmesi, sanırım kendisini çok daha fazla memnun edecektir. General Hamilton’a ve Lord Kitchener’e ardı ardına bu başarıları elde etmeme vesile oldukları için teşekkür etmem gerektiğine inanıyorum.”
14 September 1915 Mustafa Kemal’s letter in French to Sultane Petroff wife of Bulgarian General Petroff “… We resisted against the enemy, as we desired. We paralysed them in Suvla, as we did in the Anzac Cove months ago. I believe general is informed about these issues, but I think to hear the news form me would please him. I believe I should thank to Lord. Kitchener and General Hamilton as they have given me the chance to win these victories.”
14 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in, 2.ve 15.Kolordu Komutanlarıyla Abdurrahman Bayırı’na gidişi.
14 September 1915 Mustafa Kemal inspected Abdurrahman Slope with the commanders of 2nd and 15th Army Corpses.
20 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in rahatsızlanması, Mareşal Liman von Sanders’in Anafartalar Grubu Karargahı’na gelerek, kendisine geçmiş olsun dileğinde bulunması, sonra özel doktorunu gönderişi.
20 September 1915 Mustafa Kemal became ill, Marshall Liman von Sanders visited him and sent him his doctor.
23 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in, – Almanya’nın İstanbul Elçiliği görevlilerinden- Dr.Ernest Jackh’ı çadırında kabulü ve söyledikleri : “Tam manasıyla Ruslar gibi karaya tıkıldık. Ruslar çökmeğe mahkumdurlar; çünkü Boğazları kapayarak onları Karadeniz’e tıkadım. Bu suretle, müttefiklerinden ayrı düşürdüm. Fakat biz de aynı sebep dolayısıyla yıkılmaya mahkumuz. Gerçekten biz, Akdeniz, Kızıldeniz ve Hint Okyanusu sahillerine yerleşmiş bulunuyoruz; fakat herhangi bir okyanusa çıkmayı göze alamayız. Deniz kuvvetlerine sahip olmayan bir kara kuvveti olmak itibariyle biz, yarımadamızı, kara kuvvetlerini hiçbir tehdide uğramaksızın istediği sahile getirebilen deniz kuvvetlerine karşı savunmaya asla muktedir olamayacağız.” (Atatürk, bu görüşmenin yapıldığı günlerde rahatsızlığı nedeniyle çadırında istirahat etmektedir. Ernest Jackh, hatıralarında şu bilgileri vermektedir:”Mustafa Kemal Bey ağır surette hastaydı ve bu yüzden kendisini ziyaret için çadırına gittim. Malarya (sıtma)’ya tekrar yakalanmıştı. O kadar zayıflamıştı ki, ilkin tanıyamadım. Bununla beraber ateşli tabiatı, evvelce sık sık yaptığımız bütün gece devam eden çok sevdiği görüşmeler gibi, bizi, siyasi bir tartışmaya daldırdı.”
23 September 1915 German diplomat Dr. Ernest Jackh has visited Mustafa Kemal. Mustafa Kemal told him “Like the Russians we are crammed in the land. Russia will collapse, because I have closed the black Sea. By this means, I think different form the Allies. However, we are about to collapse because of same reason. In fact, we are settled on the shores of the Mediterranean, the Red Sea, and the Indian Ocean, but we can not risk sailing through any ocean. We will never able to defeat a naval force.” (During Dr. Jackh’s visit, Mustafa Kemal was ill and this conversation was made in his tent. In his memories, Dr. Jackh says, “Mustafa Kemal was very ill. He was malaria, so I went to his tent to see him. He was so weak that I could not recognise in at first. Despite his condition, feverishly discussed about the political issues.”
24 Eylül 1915 Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın beraberinde Başkomutanlık Vekaleti Harekat Şubesi Müdürü Yarbay İsmet (İnönü) Bey olduğu halde Gelibolu’ya gelişi.
24 September 1915 Commander-in-Chief Enver Pasha and official Colonel Ismet went to Galipoli.
26 Eylül 1915 Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın sabahleyin Kuzey Grubu Karagahı’na gidişi, daha sonra -Anafartalar Grubu cephesine ait- Conkbayırı’nı gezdikten sonra Gelibolu’da 5.Ordu karargahı’na dönüşü (Enver Paşa, bu inceleme gezisinde Anafartalar Grubu Karargahı’na uğramamıştır.)
26 September 1915 Commander-in-Chief Enver Pasha visited the headquarters of Northern Army. Later he inspected Suvla front and returned to the headquarters of 5th Army (He did not visited the headquarters of Suvla Group commanded by Mustafa Kemal)
27 Eylül 1915 Mustafa Kemal’in, 5.Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders’e Anafartalar Grubu Komutanlığı’ndan affını isteyen yazısı :”…Geçenlerde Ekselansları Başkomutan, Kuzey, Güney ve Asya Gruplarını ziyaretiyle gereği gibi onurlandırmıştır; ancak Anafartalar Grubu’nun varlığını tanımak istememekle, bizi ziyaretinin onurundan mahrum kılmıştır. …Ekselansları Başkomutan’ın şahsıma karşı beslediği duygular böylece bilinirken, orduda aynı koşullar altında hizmet vermem benim için imkansızdır. Siz Ekselanslarından beni şu andan itibaren Grup Komutanlığı’ndan istifa etmiş sayma ve şahsımla ilgili daha sonraki işlemleri tayin etme lütfunda bulunmanızı rica etmek onurunu taşımaktayım.”
27 September 1915 Mustafa Kemal sent his resignation to Marshall von Sanders: “…His excellency Commander-in-Chief (Enver Pasha) honoured the headquarters of Northern, Southern and Asian Groups by his visits during his recent inspection. Unfortunately, he ignored the Suvla Group… under these conditions while his excellency’s dislike to us is apparent; it is impossible for us to continue our duty. You excellency, please accept my resignation…”
30 Eylül 1915 5.Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders’in Başkomutan Vekili Enver Paşa’ya Mustafa Kemal’in Anafartalar Grubu Komutanlığı’ndan affını isteyen deilekçe vermiş olduğunu, ancak kabul edilmemesini isteyen yazısı: “…Bu dilekçeyi destekleyemem. Çünkü Mustafa Kemal Bey’i vatanın bu büyük savaşta hizmetlerine muhakkak surette muhtaç olduğu, çok müstesna kabiliyetli, yetkili ve cesur bir subay olarak tanıdım ve takdir ettim. …Şimdilik ilişikte takdim etmediğim ayrılma dilekçesini, Ekselanslarınızın, güvenini belirtmek suretiyle reddetmek lütfunda bulunmalarını rica ediyorum.”
30 September 1915 – Marshall von Sanders rejects Mustafa Kemal’s resignation and wrotes to the Commander-in-Chief Enver Pasha: “I can not support this resignation. I know Mustafa Kemal as a colonel with unique attributes as well as his courageous stance, which the country needs such characteristics in this big war. I would like to kindly request that your excelency to reject this resignation.”
11 Ekim 1915 Gelibolu Yarımadası’nın İtilaf Devletleri’nce boşaltılmasının ilk kez söz konusu oluşu.
11 October 1915 The allies discussed the evacuation for the first time
17 Ekim 1915 Çanakkale bölgesinde General Hamilton’un komutayı General Birdwood’a devrederek cepheden ayrılışı.
17 October 1915 General Birdwood replaced General Ian Hamilton, commander-in-chief of the Allied Forces. Ian Hamilton left Gallipoli region.
26 Ekim 1915 Mustafa Kemal’in, Başkomutanlık Vekaleti’nce 9.,11.ve 12.Tümenlerin birleşmesinden oluşacak 16.Kolordu komutanlığına atanması ve Kolordu Komutanı yetkisiyle “Anafartalar Grubu’nu yönetmekle görevlendirilmesi.
26 October 1915 Turkish commander-in-chief appointed Mustafa Kemal to command the 16th Army Corps that was formed by uniting 9th, 11th, and 12th Divisions.
30 Ekim 1915 Turquoise isimli Fransız denizaltı gemisinin esir edilmesi.
30 October 1915 French submarine Turquoise was taken captive
31 Ekim 1915 Başkomutan Vekili Enver Paşa’nın, beraberinde Ahmet İzzet Paşa, Yarbay Feldmann ve Başyaver Kazım (Orbay) Bey olmak üzere Anafartalar Grubu Karargahı’nı ziyareti, Atatürk’le görüşmesi, daha sonra at üzerinde İsmailoğlu Tepesi’ne gidilmesi.
31 October 1915 Commander-in-Chief Enver Pasha, Ahmet Izzet Pasha, Lieut. Col. Feldman and Adjutant Kazim visited the headquarters of Suvla Group. Enver Pasha and Mustafa Kemal discussed the condition of the war. Later they rode to Ismailoglu Hill.
3 Kasım 1915 İstanbul’dan Gelibolu’ya gelen Ayan ve Mebusan Heyeti’nin Anafartalar Grubu karargahı’na giderek Mustafa Kemal’i ziyareti ve beraber cepheyi gezmeleri.
3 November 1915 Members of the Ottoman Council and deputies visited Mustafa Kemal in his headquarters, later they inspected the front.
6 Kasım 1915 Çanakkale’den geçerek Marmara’ya girmiş olan E-20 İngiliz denizaltı gemisinin esir edilmesi.
6 November 1915 British submarine E-20 passed the Dardanelles and entered the Sea of Marmara. It was caught.
7 Kasım 1915 İngiliz Harp Kabinesi’nin Çanakkale’yi boşaltma kararı.
7 November 1915 British War Council decided to evacuate Gallipoli.
10 Kasım 1915 Fransız denizaltı gemisi Turquoise’a Enver Paşa’nın katıldığı bir törenle “Müstecip Onbaşı” adının verilmesi.
10 November 1915 In a ceremony in which Enver Pasha participated, French submarine Turquoise was given a Turkish name “Mustecip Onbasi”
5 Aralık 1915 Mareşal Liman von Sanders’in Anafartalar Grubu Karargahı’na gelişi ve Mustafa Kemal’e, beraberinde getirdiği hava değişimi izin yazısını vermesi.
5 December 1915 Marshall Liman von Sanders visited Mustafa Kemal in his headquarters and gave permission to him for a repose.
6 Aralık 1915 İtilaf Güçlerinin Gelibolu Yarımadası’nı boşaltma hazırlıkları.
6 December 1915 Preparations began for the evacuation
8 Aralık 1915 Fethi (Okyar), Dr.Bahattin Şakir ve Dr.Tevfik Rüştü (Aras) Bey’lerin akşam Atatürk’ün misafiri olarak Anafartalar Grubu Karargahı’na gelişleri. Atatürk’ün aldığı hava değişimi izni üzerine Anafartalar Grubu Komutan Vekilliğine atanan Fevzi (Çakmak) Paşa’nın Anafartalar Grubu Karargahı’na gelişi.
8 December 1915 High officials visited Mustafa Kemal. Fevzi Cakmak came to Suval to replace Mustafa Kemal during his repose.
10 Aralık 1915 Atatürk’ün -beraberinde misafirleri Fethi (Okyar), Bahattin Şakir ve Tevfik Rüştü (Aras) Bey’ler olmak üzere- Çanakkale’den İstanbul’a hareketi. (Atatürk İstanbul’a dönüşünü takiben Çanakkale’den izinli olarak ayrılış sebebini Salih (Bozok) Bey’e şöyle anlatmıştır :”Ben düşmanın çekileceğini anladığım için bir taarruz yapılmasını teklif etmiştim. Fakat benim bu teklifimi kabul etmediler. Bundan dolayı canım sıkıldı. Çok da yorgun olduğum için izin alarak İstanbul’a geldim. Eğer ben orada iken düşman şimdiki gibi çekilmiş olsaydı, herhalde daha çok sıkılacaktım. Burada bulunmaklığım benim için bir talih eseridir.)
10 December 1915 Mustafa Kemal and his guests left Gallipoli for Istanbul. In Istanbul, Mustafa Kemal explained the reason of his departure from Gallipoli, to Salih Bozok: “I have realised that the enemy will evacuate the peninsula and proposed to attack but they have refused. That really irritated me. I was so tired as well, and I came to Istanbul. If I were there, while the enemy was evacuating, I would be irritated much more. Luckily I am here.”
11 Aralık 1915 Mustafa Kemal’in Çanakkale’den İstanbul’a gelişi
11 December 1915 Mustafa Kemal arrival to Istanbul.
19-20 Aralık 1915 İtilaf Güçlerinin, işgal ettikleri siperleri boşaltarak gece Anafartalar, Arıburnu bölgesinden gizli olarak çekilmeleri (Bu bölgedeki boşaltma son günlerde mevcut sisten de yararlanılarak gizli olarak yapılmakta idi. Ancak birlik ve malzemelerin büyük kısmını kapsayan boşaltma bu gece gerçekleştirilmiştir. İngilizler 8/9 Ocak 1916 gecesi de Seddülbahir bölgesinden çekilmişlerdir.)
19-20 December 1915 Evacuation of the Anzac Cove and Suvla Bay (The allies evacuated this region silently and secretly by benefiting from the fog. The large scale of the evacuation was made on this night. Helles was evacuated on 8-9 January 1916).
8-9 Ocak 1916 Müttefiklerin Seddülbahir’i boşaltmaları.
8-9 January 1916 The Allies evacuated the Helles
9 Ocak 1916 5.Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders’in -İngilizlerin Gelibolu yarımadasından çekilip gitmeleri üzerine- sabah 8.45’de Alçıtepe’den Başkomutanlık Vekaleti’ne telgrafı :”Tanrı’ya şükür Gelibolu yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır.”
9 January 1916 Commander of 5th Army Marshall Liman von Sanders sent a telegram to Ministry of War, Istanbul: “Thank God, the Gallipoli Peninsula is completely cleaned. The details will be reported soon.”
18 Ocak 1916 5.Ordu Karargahı’nın, Müttefiklerin Gelibolu yarımadasını boşaltmaları üzerine Çanakkale’den Lüleburgaz’a alınması.
18 January 1916 Headquarters of 5th Army was moved to Luleburgaz from Canakkale
1 Şubat 1916 Atatürk’e Anafartalar Grubu Komutanlığı döneminde gösterdiği üstün başarıları nedeniyle “İkinci Rütbe’den Osmani Nişanı” verilmesi.
1 February 1916 Ataturk was awarded a medal for his service as the Commander of Suvla Group.